Anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol

Anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol

Ym 1904, archwiliodd Emil Kraepelin yn wyddonol y mathau o bersonoliaethau am y tro cyntaf, a fu'n sail ar gyfer diffinio a diagnosio'r anhwylder hwn.
Enghraifft o'r canlynol	dosbarth o glefyd
Math	anhwylder personoliaeth (clwstwr B), anhwylderau personoliaeth, clefyd
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Anhwylder personoliaeth a nodweddir gan batrwm hirdymor o ddiystyru neu dorri hawliau pobl eraill yw anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol (antisocial personality disorder ASPD) yn ogystal ag anhawster i gynnal perthynas hirdymor.^[1] Nodweddir yr anhwylder gyda diffyg cydwybod neu gydwybod wan yn aml, yn ogystal â hanes o dorri rheolau a all weithiau arwain at dorri'r gyfraith, tueddiad i gamddefnyddio sylweddau,^[1] ac ymddygiad byrbwyll ac ymosodol.^[2][3] Mae ymddygiad gwrthgymdeithasol yn aml yn dechrau cyn fod y plentyn yn 8 oed, ac mewn bron i 80% o achosion ASPD, bydd yn datblygu ei symptomau cyntaf cyn ei ben-blwydd yn 11 oed.^[4]

Mae nifer yr achosion o ASPD ar ei uchaf ymhlith pobl 24 i 44 oed, ac yn aml yn gostwng ymhlith pobl 45 i 64 oed.^[4] Yn yr Unol Daleithiau, amcangyfrifir bod cyfradd anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol yn y boblogaeth rhwng 0.5 a 3.5 y cant[1]. Fodd bynnag, gall y lleoliad ddylanwadu'n fawr ar nifer yr achosion o ASPD. Mewn astudiaeth gan Donald W. Black MD, canfu sampl ar hap o 320 o droseddwyr sydd newydd eu carcharu fod ASPD yn bresennol mewn dros 35 y cant o'r rhai a archwiliwyd.^[5]

Diffinnir anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol yn y Llawlyfr Diagnostig ac Ystadegol o Anhwylderau Meddyliol (DSM), tra bod y cysyniad cyfatebol o anhwylder personoliaeth anghymdeithasol (DPD) wedi'i ddiffinio yn y Dosbarthiad Ystadegol Rhyngwladol o Glefydau a Phroblemau Iechyd Cysylltiedig (ICD); y prif wahaniaeth damcaniaethol rhwng y ddau yw bod anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol yn canolbwyntio ar ymddygiadau gweladwy, tra bod anhwylder personoliaeth anghymdeithasol yn canolbwyntio ar ddiffygion affeithiol (affective deficits).^[6] Fel arall, mae'r ddau lawlyfr yn darparu meini prawf tebyg ar gyfer gwneud diagnosis o'r anhwylder.^[7] Mae'r ddau hefyd wedi datgan bod eu diagnosis yn cynnwys seicopathi neu sociopathy. Fodd bynnag, mae rhai ymchwilwyr wedi gwahaniaethu rhwng cysyniadau anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol a seicopathi, gyda llawer o ymchwilwyr yn dadlau bod seicopathi yn anhwylder sy'n gorgyffwrdd ag ASPD ond y gellir ei wahaniaethu oddi wrth ASPD.^{[8][9][10][11][12]}

1. ↑ ^{1.0 1.1} "Antisocial personality disorder". nhs.uk (yn Saesneg). 2021-02-12. Cyrchwyd 2021-09-12.
2. ↑ Mayo Clinic Staff (2 April 2016). "Overview- Antisocial personality disorder". Mayo Clinic. Cyrchwyd 12 April 2016.
3. ↑ "Antisocial personality disorder: MedlinePlus Medical Encyclopedia". MedlinePlus. 29 July 2016. Cyrchwyd 1 November 2016.
4. ↑ ^{4.0 4.1} Black, Donald W (July 2015). "The Natural History of Antisocial Personality Disorder". Canadian Journal of Psychiatry. Revue Canadienne de Psychiatrie 60 (7): 309–314. doi:10.1177/070674371506000703. ISSN 0706-7437. PMC 4500180. PMID 26175389. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=4500180.
5. ↑ Black, Donald (May 2010). "Antisocial personality disorder in incarcerated offenders: Psychiatric comorbidity and quality of life". Annals of Clinical Psychiatry 22 (2): 113–120. PMID 20445838. http://www.antoniocasella.eu/archipsy/Black_aspd_2010.pdf.
6. ↑ Handbook of Psychology. John Wiley and Sons. 2003. t. 88.
7. ↑ Farrington, David P.; Coid, Jeremy (2004). Early Prevention of Adult Antisocial Behavior. Cambridge, England: Cambridge University Press. t. 82. ISBN 978-0-521-65194-3. Cyrchwyd 12 January 2008.
8. ↑ Patrick, Christopher J. (2005). Handbook of Psychopathy. Guilford Press. ISBN 9781606238042.
9. ↑ Hare, Robert D. (1 February 1996). "Psychopathy and Antisocial Personality Disorder: A Case of Diagnostic Confusion". Psychiatric Times (New York City: UBM plc) 13 (2). http://www.psychiatrictimes.com/dsm-iv/content/article/10168/54831. Adalwyd 19 May 2017.
10. ↑ "Psychopathy and the DSM-IV criteria for antisocial personality disorder". Journal of Abnormal Psychology 100 (3): 391–8. August 1991. doi:10.1037/0021-843x.100.3.391. PMID 1918618. http://www.psych.utoronto.ca/~peterson/psy430s2001/Hare%20RD%20Psychopathy%20JAP%201991.pdf. Adalwyd 19 May 2017.
11. ↑ Semple, David; Smyth, Roger; Burns, Jonathan; Darjee, Rajan; McIntosh, Andrew (2005). The Oxford Handbook of Psychiatry. Oxford, England: Oxford University Press. tt. 448–449. ISBN 978-0-19-852783-1.
12. ↑ "Psychopathic Personality: Bridging the Gap Between Scientific Evidence and Public Policy". Psychological Science in the Public Interest 12 (3): 95–162. December 2011. doi:10.1177/1529100611426706. PMID 26167886. http://www.psychologicalscience.org/index.php/publications/journals/pspi/psychopathy.html.